Maria Wencel
Maria Wenclowa, żona Pawła Wencla. Pochodziła z domu Bombików, córka Jana Bombika i Gertrudy Swobody. Urodziła się w 1891 r. w Jejkowicach. Wyszła za mąż za Pawła Wencla 8 lipca 1912 r. Miała sześcioro dzieci (dwóch synów i cztery córki). Była bardzo aktywną kobietą. Uczęszczała do Towarzystwa Śpiewu “Seraf” w Zebrzydowicach, założonego przez męża. Brała udział w polskich przedstawieniach. W życiorysie podpisanym przez panią Marię czytamy:
“Podczas zaciągnięcia męża do wojny światowej musiałam prowadzić agenturę i propagandę Gazety Ludowej, za co byłam ścigana przez władze pruskie. Brałam udział przy założeniu w Jejkowicach w 1919 r. Towarzystwa Polek i również w tym samym roku brałam udział w zjeździe Towarzystw Polek w Gliwicach, gdzie zostałyśmy przez pruskich żandarmów i bojówki pobite i poturbowane. Również w takim zjeździe wzięłam udział w tym samym roku w Bytomiu i to wszystko na własny koszt”.
Pani Maria pomagała przy zakładaniu polskiej szkoły w Jejkowicach, werbowała polskiego nauczyciela i dzieci. W czasie I Powstania Śląskiego pomagała w przechowywaniu broni w jej domu, za co grożono jej śmiercią. Grożono, że ją zastrzelą jeżeli nie wyda miejsca pobytu swojego męża. Wtedy to pobito ją i jej dzieci. Podczas powstań śląskich była “kurierką do przenoszenia wiadomości”. Jak czytamy na zaświadczeniu z 1939 r.: “Podczas pierwszego powstania górnośląskiego była uczestniczką P.O.W., a mianowicie używana była do wywiadów, pomagała w zbieraniu i dostarczaniu broni dla powstańców”.
Jej dom – jako dom naczelnika gminy był oblegany przez ludzi i wyjątkowo narażony na niebezpieczeństwa. Chroniła męża, który wielokrotnie – z uwagi na pełnioną funkcję – musiał się ukrywać. Wspomagała go w działaniach ale i zajmowała się dziećmi i gospodarstwem.
Była bardzo dzielna.
Paweł Wencel
Paweł Wencel urodził się w 1888 r. w Jejkowicach. Uczęszczał do szkoły podstawowej w Jejkowicach. Pracował najpierw jako młodociany górnik. W 1904 r. objął agenturę gazety “Katolik”, a w 1909 roku objął agenturę “Gazety Ludowej”. Został zaciągnięty do wojska niemieckiego, z którego wystąpił w 1911 r. Później pracował jako górnik na kopalni w Rydułtowach. W 1912 r. ożenił się z Marią Bombik. W 1914 r. został powołany na front wojny światowej i walczył na froncie francuskim. Został ranny i odesłano go do szpitala. Pracował później jako dozorca na kopalni. W 1919 wstąpił do P.O.W w Rybniku. W tym samym roku też zorganizował w Jejkowicach Towarzystwo Sportowe. 1 sierpnia 1919 r. został naczelnikiem gminy w Jejkowicach. Brał udział w powstaniach śląskich, przez co był ścigany przez grencszuc. Ukrywał się w nieczynnym kominie siostry, z którego tajnie wydawał rozkazy. Po powstaniach do 1932 r. pracował jako dozorca na kopalni Szarloty. Działał w lokalnych organizacjach takich jak: Związek Powstańców Śląskich, P.O.W.
Będąc naczelnikiem przechowywał wiele dokumentów. Całą gmina miał w jednej izbie. Sam zajmował się wszystkimi sprawami gminy, nawet ślubów udzielał. Wiedział, że przez to on i jego rodzina są szczególnie narażeni na niebezpieczeństwo – dlatego ukrył dokumenty tak dobrze, że odnaleziono je dopiero przy rozbiórce domu wiele lat później.
Historia pani Małgorzaty Nitner, opracowała: Paulina Dróżdzel